* Kết cấu đất:
Đất có kết cấu thô thường nghèo Kẽm, ngược lại đất có cấu trúc tốt, hàm lượng kẽm hữu hiệu thường cao hơn.
Đất sét có hàm lượng Kẽm cao do nhóm –OH trong tinh thể khoáng sét có khả năng hấp phụ Kẽm mạnh. Đất cát và đất có thành phần cơ giới nhẹ, rửa trôi nhiều thường không đáp ứng đủ Kẽm cho cây trồng.
* pH đất:
Kẽm hữu hiệu có quan hệ chặt với pH đất. Kẽm hòa tan trong dung dịch đất giảm 100 lần nếu tăng mỗi đơn vị pH và thể hiện bằng phản ứng: Đất–Zn2+ + 2H+ <=> Zn2+.
Ở đất chua, hàm lượng kẽm hữu hiệu cao,tuy nhiên, tình trạng thiếu Kẽm vẫn có thể xảy ra nhất là ở đất cát, cát pha vì sự rửa trôi mạnh làm suy kiệt kém hữu hiệu. Việc bón vôi ở đất chua sẽ làm tăng pH đất, ảnh hưởng đến khả năng tan của Zn2+, làm giảm Zn2+ cây hút.
Ở đất kiềm, kẽm hữu hiệu thấp, nhiều trường hợp thiếu kẽm ở cây trồng đã được ghi nhận ở đất có pH > 6. chính CaCO, hấp phụ mạnh Zn làm giảm Zn2+ hữu hiệu. Sự hấp phụ Zn2+ bởi khoáng sét, sắt, nhôm oxit, chất hữu cơ và CaCO3 tăng lên khi pH tăng. Khi pH cao, kẽm kết tủa ở dạng vô định hình không tan như ZnFe2O4, ZnSiO4, làm giảm Zn2+ trong dung dịch đất. Kẽm bị hấp thu mạnh nhất bởi Calcite (CaCO3), sau tới Dolomite [(CaMg(CO3)2] và thấp nhất là Magnesite (MgCO3).
Khả năng hấp phụ hay giải phóng Zn2+ trên bề mặt oxit phụ thuộc nồng độ Zn2+ trong dung dịch đất và cũng có thể thay thế bởi các cation như Ca2+, Mg2+, Zn2+. Sự hấp phụ Zn2+ bởi khoáng Bentonite, Illite và Kaolinite liên quan đến chỉ số CEC trong sét. Kẽm trên bề mặt khoáng sét có thể trao đổi với các ion khác và phóng thích Zn2+ ra dung dịch đất.
Việc điều chỉnh tăng hoặc giảm pH đất có thể hạn chế tình trạng thiếu Kẽm. Bón vôi giúp tăng pH, đồng thời cũng làm giảm Zn hữu hiệu trong đất. Bón vôi quá liều dẫn đến thiếu kẽm. Ngược lại, việc bón lâu dài phân chua sinh lý như Amôn sunfat (SA), NPK 16-16-8-13S hay Super Lân sẽ làm cho đất chua và tăng Kẽm hữu hiệu. Tuy nhiên, một số đất quá chua lại dẫn đến dư thừa Kẽm gây ngộ độc cho cây.
* Chất hữu cơ trong đất:
Sự phân giải chất hữu cơ làm tăng hàm lượng phức Zn–hữu cơ, tăng Kẽm hữu hiệu. Kẽm có thể kết hợp với axit hữu cơ tạo thành các phức tan hoặc không tan. Các phức tan làm tăng Kẽm hữu hiệu nhưng các phức không tan (đặc biệt là với axit mạnh) lại làm giảm kém hữu hiệu. Axit humic và fulvic nổi trội nhất về khả năng hấp phụ Zn2+.
Đất nghèo hữu cơ thường thiếu Kẽm và Kẽm hữu hiệu tăng khi hàm lượng hữu cơ trong đất tăng, tuy nhiên không phải luôn tang tương ứng vì còn phụ thuộc vào yếu tố khác. Nhiều trường hợp thiếu Kẽm đã được phát hiện trên đất quá giàu hữu cơ như đất than bùn và đất mùn gley.
Có thể bổ sung Kẽm định kì cho cây trồng thông qua các sản phẩm phân bón lá có chứa Kẽm.
Đánh giá
Chưa có đánh giá nào.