RẦY PHẤN TRẮNG TRÊN LÚA: NHẬN DẠNG VÀ TRIỆU CHỨNG GAY HẠI

a/ Nhận dạng:

Thành trùng rầy cánh trắng rất nhỏ khoảng trên dưới 1mm, bu bám ở mặt dưới của lá lúa, trông giống một loài bướm nhỏ, có hai cặp cánh màu trắng, cặp cánh trước dài, cặp sau ngắn hơn, khi đậu xếp giống hình dáng của một mái nhà,  mạch cánh đơn giản, ít vân cánh. Bà con khi đi kiểm tra ruộng lúa, cần lấy tay khua mạnh khóm lúa sẽ thấy con trưởng thành bay lên rất nhiều.

Thành trùng rầy phấn trắng

Ấu trùng không di chuyển, hình bầu dục, màu hơi vàng sống ở bẹ lá, mặt dưới lá, chích hút, gây hại. Quan sát kỹ phần bẹ lá sẽ thấy nhiều ấu trùng đeo bám và gây hại. Sau khi lột xác chuyển sang giai đoạn nhộng, lớp vỏ bên ngoài cơ thể trở nên cứng hơn, tiết ra nhiều chất sáp và dính chặt vào bề mặt của lá. Nhộng có hình bầu dục, cơ thể chuyển sang trắng đục đôi khi có hơi ngã vàng.

Rầy phấn trắng có vòng đời khoảng 19.43 (±1.3) ngày, dao động từ 17-24 ngày.

b/ Sự gây hại:

Trưởng thành và ấu trùng đều chích hút nhựa ở mặt dưới lá, bẹ lá làm cho cây lúa kém phát triển, lá lúa bị vàng úa, lá mới mọc ra sẽ bị triệu chứng xoắn lại giống như bị “siết cổ lá”; ở giai đoạn làm đòng, lá cờ bị xoắn khiến bông lúa không trổ thoát, nếu trổ được bông lúa gần như bị lép toàn bộ.

Rầy phấn trắng có kích thước rất nhỏ và nhẹ, có thể di chuyển theo gió, nên thường gây hại trên diện rộng, theo các trà lúa sạ cùng đợt. Nếu không phòng trừ kịp thời,  thiệt hại về năng suất do rầy phấn trắng gây nên có thể lên đến trên 50%.

Rầy cánh trắng thường gây hại giai đoạn lúa đẻ nhánh đến làm đòng, đặc biệt là các ruộng bón thừa đạm, bón đạm muộn, ruộng rậm rạp, phun thuốc trừ sâu sớm và các đám ruộng lúa trồng gần vườn ổi, rau dưa, khoai mì…có nguy cơ bị bệnh cao hơn. Ruộng lúa sạ dầy (150 – 250 kg/ha) có mật độ rầy cao hơn sạ thưa (100 – 120 kg/ha), Lúa cấy có mật số bọ phấn thấp hơn lúa sạ. Vụ lúa mùa mưa có mật số rầy phấn thấp hơn mùa khô, do nước mưa làm giảm mật số rầy.

Điều kiện thuận lợi như nắng nóng, oi bức sẽ dễ làm bộc phát sự gây hại của chúng, do rầy cánh trắng có vòng đời ngắn, lại sinh sản nhiều (mỗi con cái có thể đẻ hàng trăm trứng) và phát triển rất mạnh, khi thấy thời tiết nắng nóng.